|
қавли ҳужжат қилинса, аввало бу билан хитоб қилинганларни билиш, сўнгра «силм» деган сўзнинг маъносини билиш лозим, дейилади. «Мўминлар» сўзидан мусулмонларга хитоб қилинган бўлиши ҳам, Муҳаммад с.а.в.дан илгариги пайғамбарларга иймон келтирганларга ҳам хитоб қилинган бўлиши мумкин. «Силм»дан мурод Ислом бўлиши ҳам, сулҳ бўлиш ҳам мумкин. Агар хитобдан Муҳаммад с.а.в.га иймон келтирганлар ирода қилинса, уларга «мўминларнинг сулҳига киринг» дейилишининг маъноси йўқ. Зеро, улар муҳориб эмас, балки ўзларига ўхшаш мўминлардир. Албатта, уларга «Исломнинг бир қисмига амал қилиб, қолган қисмини ташлаб эмас, балки барча қонунларига итоат қилиб, ҳад ва аҳкомларни барпо қилиш маъносида Исломга тўлиқ ҳолатда киринглар», дейилади. Агар хитоб қилинганлар собиқ пайғамбарларга иймон келтирганлар бўлса, улардан сулҳга кириш талаб қилинишининг маъноси йўқ. Бу нарса Қуръонда мавжуд эмас. Табарий: «Уларни сулҳга бошлаб чақириш Қуръонда мавжуд эмас», дейди. Демак, бундан мурод уларни Исломга даъват қилиш ва унга киришга тарғиб этишдир. Хитоб қилинган ким бўлишидан қатъий назар, бу оятда мусулмонларни кофирлар билан сулҳ тузиб, тинчликка киришишга, яъни муроса қилишга даъват қилиш йўқ.
Агар Аллоҳ Таолонинг ушбу:
فَإِنِ اعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقَاتِلُوكُمْ وَأَلْقَوْا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلاً
– „Бас, агар сизлардан четланиб, сизларга қарши жанг қилмай, сулҳ тузишни таклиф қилиб келсалар, Аллоҳ сизлар учун уларнинг устига ҳеч қандай йўл бермайди“, [4:90]
қавли мусулмонларга қарши жангдан ўзларини четга олган муросасоз кофирларга қарши мусулмонлар биринчи бўлиб жанг бошлаши ҳаром эканлигига ҳужжат қилинса айтамизки, бу оят биз билан битим тузган қавмга борадиган мунофиқларга тааллуқли, яъни улар сулҳдагиларнинг ҳукмига тушади. Шунингдек, биз билан урушишни хоҳламай, қавмларининг қистови билан чиқиб, жангдан ўзини четга олганларга, яъни худди Бадр кунида мушриклар билан чиққанлар кабиларга тааллуқли. Дарҳақиқат, биз учун улар устига йўл йўқ.
Агар Аллоҳ Таолонинг мана бу:
أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ
47-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54